به گزارش مشرق، روز ۷ اکتبر ۲۰۲۳، اسرائیل شاهد یکی از بزرگترین حملات نظامی بود که تاثیرات روانی و اجتماعی عمیقی بر جامعه صهیونیستی گذاشت. این حمله که با شلیک هزاران راکت و نفوذ نیروهای حماس به شهرک‌ها همراه بود، منجر به کشته و زخمی شدن صدها نفر شد. این رویداد نه تنها به لحاظ نظامی و امنیتی، بلکه از نظر روانی و اجتماعی نیز پیامدهای گسترده‌ای بر جامعه صهیونیستی داشت.
عملیات طوفان الاقصی، یکی از پیچیده‌ترین عملیات‌های مقاومت در جهان بود که در غزه علیه رژیم صهیونیستی اجرا شد. حماس که سالها با پیچیده‌ترین سیستم اطلاعاتی در منطقه روبرو بود، در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، حملات راکتی به شهرک‌های اسرائیلی را آغاز کرد و حتی به این مناطق نفوذ کرده و با نظامیان و شهرک‌نشینان صهیونیست درگیر شد.
این عملیات نه تنها تلفات سنگین جانی و نظامی برای صهیونیست‌ها به همراه داشت، بلکه آثار روحی و روانی عمیقی بر آن‌ها خواهد گذاشت. اعلام وضعیت جنگی از سوی کابینه رژیم صهیونیستی پس از نیم قرن، یکی از مهم‌ترین نشانه‌های این لطمات روحی بود.
در این میان روزنامه هاآرتص در ۲۳ اردیبهشت ماه گزارشی نوشت که سر و صدای بسیاری به پا کرد، این روزنامه چپ‌گرا نوشت که در ساعات اولیه پس از عملیات ۷ اکتبر، ۱۰ نظامی اسرائیل خودکشی کرده بودند.
به گفته کارشناسان حس تحقیر و شکستی که جامعه صهیونیست‌ها از این پس با خود حمل خواهند کرد، فراتر از یک نسل خواهد بود. این حمله برای اسرائیل مانند یازده سپتامبر بود و همان‌طور که آمریکا هنوز از آن شکست اطلاعاتی خود احساس حقارت و سرشکستگی می‌کند، اسرائیل هم سالها این حقارت را تحمل خواهد کرد و سربازان این رژیم نیز بار روانی این حقارت را با خود خواهند داشت.
جنگ، علاوه بر تلفات جانی و خسارات مادی، پیامدهای روانی سنگینی نیز به همراه دارد. سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زند که حدود ۱۰ درصد از افرادی که با حوادث آسیب‌زا در شرایط درگیری مسلحانه روبرو می‌شوند، دچار مشکلات جدی سلامت روان شده و ۱۰ درصد دیگر رفتارهایی از خود نشان می‌دهند که مانع از عملکرد مؤثر آن‌ها می‌شود. افسردگی، اضطراب و مشکلات روان‌تنی (اختلال سایکوسوماتیک) از شایع‌ترین عوارض جنگ هستند.
دکتر استیو ساگدن، روانپزشک و سرهنگ ذخیره ارتش آمریکا، سه گروه در معرض آسیب‌های روانی جنگ را شناسایی می‌کند: غیرنظامیان در منطقه درگیری، سربازان هر دو طرف جنگ و افرادی که تصاویر، فیلم‌ها و صداهای جنگ را از طریق رسانه‌های اجتماعی، تلویزیون، رادیو و وب مشاهده می‌کنند.
به گفته ساگدن، غیرنظامیان در منطقه درگیری کمترین آسیب روانی را تجربه می‌کنند، اما این آسیب هنوز هم قابل توجه است. دلیل این موضوع ممکن است به توانایی آن‌ها برای تعامل سریع با شبکه‌های اجتماعی و پردازش احساسات‌شان که به انعطاف‌پذیری آن‌ها کمک می‌کند، مربوط باشد.
ساگدن همچنین به اثرات درازمدت تروما بر سربازان اشاره می‌کند. آمارها نشان می‌دهند که میزان بی‌خانمانی در میان کهنه سربازان آمریکایی به طور قابل توجهی افزایش یافته و این گروه بیشترین میزان خودکشی را در مقایسه با سایر جمعیت‌ها دارند. سربازان در سراسر جهان در معرض حوادث آسیب‌زا قرار می‌گیرند و این امر به طور کلی منجر به افزایش عوارض پزشکی، اختلال عملکرد در خانواده‌ها، بیکاری، مصرف مواد و مشکلات دیگر می‌شود.
سربازی، با الزامات خاص خود، مانند اطاعت، انضباط، جدایی از خانواده و مسئولیت‌های سنگین، می‌تواند تهدیدی بالقوه برای سلامت جسمی و روانی سربازان باشد. این شرایط می‌تواند به بروز رفتارهای خودآزاری و حتی خودکشی منجر شود.
علائم افسردگی در طول آموزش نظامی شایع هستند و جدایی از دوستان و خانواده، همراه با مواجهه با موقعیت‌های جنگی، سربازان را به دنبال مشاوره و روانپزشک می‌کشاند.
حملات طوفان الاقصی، علاوه بر تلفات، تأثیرات روانی عمیقی بر سربازان اسرائیلی گذاشت. غافلگیری در محل سکونت، مواجهه با گروهی که پیشتر با حملات هوایی هدف قرار داده بودند و حس تحقیر ناشی از شکست، این تأثیرات را تشدید می‌کنند.
مطالعات نشان می‌دهند که ۵۱۹۲ نفر از سربازان معلول اسرائیلی از اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD) رنج می‌برند. بسیاری از افراد مبتلا به PTSD، دولت نتانیاهو را متهم می‌کنند که مسئولیت مراقبت از سربازان (سابق) را نادیده می‌گیرد.
در این میان با توجه به اجباری بودن خدمت سربازی برای یهودیان در اسرائیل، آسیب‌های روحی و روانی ناشی از جنگ، کل جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
طول خدمت سربازی برای مردان یهودی دو سال و هشت ماه و برای زنان دو سال است. پس از اتمام دوره اجباری، همه شهروندان تا سن ۴۰ سالگی واجد شرایط فراخوانی برای وظایف ذخیره هستند.
این مسئله، به همراه درگیری‌های پی در پی اسرائیل با نیروهای مقاومت در لبنان و فلسطین، حس نظامی بودن را در جامعه اسرائیل تا سن ۴۰ سالگی حفظ و بار روانی سنگینی را بر آن‌ها تحمیل می‌کند.
در این میان روزنامه جروزالم پست در ماه ژوئن در گزارشی به نقل از سازمان اسرائیلی «نیفگاشیم» نوشت که هزاران نظامی این رژیم که از غزه بازگشته‌اند، از اختلال استرس و اضطراب پس از سانحه رنج می‌برند.به گفته مدیر عامل این مؤسسه، بیش از ۱۰ هزار نظامی ذخیره ارتش اسرائیل خواستار خدمات روان درمانی شده‌اند.
شبکه ۷ عبری‌زبان نیز در تاریخ ۱۰ جولای در گزارشی گفت: «بر اساس تجزیه و تحلیل انجام شده توسط متخصصان، حدود ۴۰ درصد از مجروحانی که تا پایان سال در بیمارستان بستری می شوند، ممکن است با واکنش های روانی مختلفی از جمله اضطراب، افسردگی، استرس پس از سانحه و مشکلات در سازگاری و ارتباط با اطرافاین خود مواجه شوند».
به گفته این شبکه، از میان حدود ۷۰ هزار نظامی معلول ارتش اسرائیل از تمامی ارگان‌های نظامی و امنیتی که در بخش توانبخشی تحت درمان هستند، ۹۵۳۹ نفر از واکنش های پس از سانحه و روانی رنج می‌برند.
پیش از این نیز وبسایت عبری‌زبان واللا به نقل از مؤسسه ایمنی و امنیت وزارت کار اسرائیل گزارش داد که بیش از ۲۰۰۰ نظامی این رژیم از زمان آغاز جنگ غزه دچار معلولیت شده‌اند.طبق این گزارش درصد نظامیانی که از مشکلات خواب رنج می‌برند از ۱۸.۷ درصد در تابستان گذشته به ۳۷.۷ درصد افزایش یافته که ۱۰۱ درصد افزایش یافته است؛ همچنین گزارش‌های ابتلا به استرس شدید در طول جنگ به ۴۳.۵ درصد افزایش یافته است.
این شرایط موجب شده است تا درصد نظامیانی که خواستار خروج از ارتش اسرائیل هستند، به شکل بی سابقه‌ای افزایش یابد، شبکه ۱۲ اسرائیل گزارش داده است که ۹۰۰ افسر ارتش اسرائیل با درجه سروان و سرگرد از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون درخواست بازنشستگی داده‌اند و این در حالی است که این رقم طی سال‌های گذشته نهایت ۱۲۰ مورد بود
اما در جامعه اسرائیل و خارج از فضای ارتش، شیوع شدید بیماری‌های روانی و افزایش نیاز به مراقبت‌های روان‌درمانی، بارها در رسانه‌های اسرائیلی گزارش شده است.
یکی از قابل توجه ترین اثرات اجتماعی، موضوع مهاجرت معکوس است. در ماه‌های پس از حمله، شاهد افزایش چشمگیر تعداد اسرائیلی‌هایی بودیم که فلسطین اشغالی را ترک می‌کنند. داده‌ها نشان می‌دهد که فقط در اکتبر ۲۰۲۳، حدود ۱۲۳۰۰ اسرائیلی مجبور به فرار شدند که ۲۸۵٪ افزایش نسبت به سال قبل را نشان می‌دهد. این افزایش در مهاجرت، ناشی از ترس از امنیت شخصی و تمایل به فرار از درگیری‌های مداوم بود.
بروز مشکلات روانی در میان جامعه صهیونیست منحصر به عملیات طوفان‌الاقصی نمی‌شود، بلکه به گزارش منابع اسرائیلی، حملات موشکی و پهپادی حزب‌الله در جبهه شمالی که منجر به آواره شدن بالغ بر ۲۰۰ هزار نفر از شهرک‌های نزدیک مرز لبنان شده نیز، اثرات و بار روانی دیگری را موجب شده است.
در این راستا شبکه «کان» به عنوان رسانه دولتی اسرائیل در تاریخ یکم مهر گزارش داد که در پی حملات حزب‌الله تعداد افرادی که از آسیب‌های روانی رنج می‌برند، ۲۲۵ درصد افزایش یافته است.
علاوه بر این از زمان ترور شهید اسماعیل هنیه در ۱۰ مرداد که اشغالگران وارد دوره انتظار برای پاسخ تلافی‌جویانه ایران شدند، میران استرس و اضطراب ناشی از این انتظار در میان صهیونیست‌ها به شکل قایب توجهی افزایش یافت
در این خصوص وبسایت اسرائیلی آی ۲۴ نیوز در تاریخ ۲۶ مرداد نوشت: «بر اساس داده‌های بخش فوریت‌های پزشکی در بیمارستان رامبام، از زمانی که اسرائیل وارد دوره انتظار در خصوص حمله ایران شده است، موارد مراجعه به دلیل اضطراب، تنش روانی و فشار روانی به طرز قابل توجه (دو برابر) افزایش یافته است».
این مرکز پزشکی در این خصوص به افزایش چشمگیر موارد خودکشی، موارد روان پریشی و سوء مصرف مواد مخدر و الکل اشاره کرد.
